Η γυναικομαστία μπορεί να οφείλεται σε φυσιολογικά ή παθολογικά αίτια και εμφανίζεται κατά τη νεογνική, την εφηβική ή την ενήλικη ζωή. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για μία καλοήθη κατάσταση που δημιουργείται σταδιακά ή ξαφνικά στον έναν ή και τους δύο μαστούς ενός μεγάλου ποσοστού του ανδρικού πληθυσμού. Τα πιο τρανταχτό σύμπτωμα της γυναικομαστίας είναι η διόγκωση των μαστών. Αυτό παρατηρείται συχνά στο στήθος των νεογέννητων αγοριών, των εφήβων ή των ενήλικων ανδρών. Το στήθος θυμίζει τους γυναικείους μαστούς και συνήθως βρίσκεται σε χαλάρωση αναλόγως του μεγέθους της γυναικομαστίας.
Πώς θα καταλάβω αν έχω γυναικομαστία;
Όταν υπάρχει διόγκωση του μαζικού αδένα στις θηλές του άνδρα πρόκειται για αληθή γυναικομαστία η οποία οφείλεται κυρίως στα αυξημένα οιστρογόνα έναντι των ανδρογόνων στο σώμα και τη μειωμένη τεστοστερόνη. Όταν υπάρχει συσσωρευμένο λίπος στους μαστούς τότε πρόκειται για ψευδογυναικομαστία. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει συνδυασμός αυτών των δύο μαζί. Όταν τα αίτια της γυναικομαστίας είναι άγνωστα κάνουμε λόγο για τη λεγόμενη ιδιοπαθή γυναικομαστία. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις όπου η γυναικομαστία υποκρύπτει άλλες ασθένειες που χρήζουν άμεσης διερεύνησης.
Συχνά κάποιος έφηβος ή ενήλικος άνδρας ενδέχεται να παρατηρήσει ως τυχαίο εύρημα ότι οι μαστοί του έχουν μεγεθυνθεί. Επίσης μπορεί η διόγκωση των θηλών να συνοδεύεται από ευαισθησία στην περιοχή, πόνο, επώδυνο άγγιγμα, ερυθρότητα, κνησμό, εισολκή των θηλών ή αλλοιωμένο δέρμα στην περιοχή του στήθους. Αυτά τα συμπτώματα είναι απαραίτητο να διερευνώνται και να εξετάζονται πάντα από ειδικό χειρουργό, παθολόγο και ενδοκρινολόγο ώστε να αποκλείονται υποκείμενα σοβαρά παθολογικά αίτια όπως η νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια ή οι καρκινικοί όγκοι σε σπανιότερες περιπτώσεις. Σε περιπτώσεις όπου παρατηρείται πάχυνση δέρματος, βαθουλώματα στην περιοχή των μαστών, ψηλαφητή μάζα ή διογκωμένοι λεμφαδένες στη μασχάλη, υπάρχει υπόνοια για ύπαρξη καρκίνου του μαστού. Η άμεση διερεύνηση, αντιμετώπιση και θεραπεία της γυναικομαστίας που οφείλεται σε σοβαρές ασθένειες κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για την έγκαιρη αποφυγή επιδείνωσης της κατάστασης της υγείας.
Εκτός από τα σωματικά συμπτώματα της γυναικομαστίας, δεν πρέπει να παραβλεφθούν και οι ψυχολογικές επιπτώσεις που προκαλεί. Το μεγάλο σε μέγεθος ανδρικό στήθος που βρίσκεται σε χαλάρωση προκαλεί προβλήματα αυτοπεποίθησης στο αρσενικό φύλο. Αυτό το αισθητικής φύσεως πρόβλημα ενδέχεται να προκαλεί σοβαρές ψυχολογικές μεταπτώσεις σε όποιον πάσχει από γυναικομαστία. Ο άνδρας που έχει διογκωμένους μαστούς συνήθως κατακλύζεται από συναισθήματα άγχους, αμηχανίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης, αυτοεικόνας και αυτοαξίας. Συχνά αντιμετωπίζει αισθήματα ντροπής και πρόβλημα στις κοινωνικές και ερωτικές του επαφές. Σε περιπτώσεις όπου η γυναικομαστία υπάρχει σε μεγάλο βαθμό ο άνδρας οδηγείται σε περιθωριοποίηση και κοινωνικό περιορισμό. Οι απλές καθημερινές δραστηριότητες δυσχεραίνονται. Ειδικά ένας έφηβος με γυναικομαστία ντρέπεται να δείχνει περήφανα το σώμα του στην παραλία, αισθάνεται μειωμένη την αρρενωπότητά του και διστάζει να ανακαλύψει το φλερτ ή τη σεξουαλική του ταυτότητα. Η επιβάρυνση της ψυχολογικής κατάστασης του άνδρα που εμφανίζει γυναικομαστία είναι μία αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Η αντιμετώπιση του προβλήματος σε συνεργασία με έναν εξιδεικευμένο ιατρό με σκοπό την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος είναι πολύ σημαντική. Η μείωση του μεγέθους των μαστών κάποιου ατόμου που εμφανίζει γυναικομαστία γίνεται με ποικίλες μεθόδους και κρίνεται τις περισσότερες φορές απαραίτητη για τη βελτίωση των συναισθηματικών αυτών συμπτωμάτων και την απόκτηση ψυχικής γαλήνης και ποιότητας ζωής.
Τα συμπτώματα της γυναικομαστίας χωρίζονται σε διαφορετικά στάδια και διαβαθμίσεις. Το μέγεθος και το παρουσιαστικό των μαστών είναι αυτό που ορίζει τις κατηγορίες της γυναικομαστίας.
- Στο στάδιο 1 η διόγκωση των μαστών είναι αρκετά μικρή αλλά είναι ορατή. Δεν υπάρχει περίσσεια δέρματος στο στήθος.
- Στο στάδιο 2Α εξακολουθεί να μην υπάρχει πλεονάζον δέρμα όμως η μεγέθυνση των μαστών είναι μέτρια.
Στο στάδιο 2Β η μεγέθυνση του ανδρικού στήθους είναι μέτρια αλλά υπάρχει και μερική ποσότητα περίσσειας δέρματος στους μαστούς. - Στο στάδιο 3 υφίσταται η μεγαλύτερη και συνολική μεγέθυνση των μαστών. Το δέρμα επίσης περισσεύει και καθιστά το στήθος να κρέμεται χαλαρό σαν γυναικείο. Κατά το στάδιο αυτό υπάρχει πλήρης γυναικομαστία και οι θηλές μπορεί να εμφανίζουν και πόνο λόγω της αυξημένης διόγκωσης.
Οποιοδήποτε σύμπτωμα ύποπτο για γυναικομαστία πρέπει να εξετάζεται κλινικά με ψηλάφηση, απεικονιστικές τεχνικές (μαστογραφία, αξονική, ακτινογραφία), ειδικές εξετάσεις αίματος (γενικές και ορμονολογικές) για παν ενδεχόμενο και για την εύρεση του καταλληλότερου τρόπου αντιμετώπισης των διογκωμένων ή επώδυνων ανδρικών θηλών.
